اگر دکارت، کانت، و هگل خودآگاه تفکر ما هستند که به منظور شناخت خود بايد به بررسي آن‌ها بپردازيم، و براي دست‌يابي به قدرتي انتقادي با تامل بر آن‌چه مارکس به طرز درخشاني سنگيني کابوس‌وار مردگان مي‌خواند، اسپينوزا، در سوي مقابل، آن چيزي است که واپس رانده شده تا بدين ترتيب نفوذ خويش را اعلام کند. از اين رو، اسپينوزا معرف تفکري است که عليه زمانه حاضر ما در همان زمان زايش آن علم اعتراض برداشت. هر چند، چه بسا سده هفدهم مهياي چنين شيوه‌اي از حيات نبود، صداهاي امروزين در حمايت از اسپينوزا از تولد مجدد وي حکايت دارد.