تحليل ماهيت دولت پيامبر (ص) اهميت زيادي براي نوانديشي ديني، تجدد سياسي و اصلاح نهاد دولت در ايران و ديگر جوامع اسلامي دارد، اما اکثر دولت‌پژوهي‌ها در جهان اسلام، بي‌آنکه به سيره‌ي حکمراني پيامبر اکرم (ص) توجه نمايند، به سنّت خلفاي راشدين و يا انديشه‌هاي کلامي شيعه ارجاع مي‌دهند و ماجراي سقيفه و سنّت سياسي مبتني بر اين واقعه را مرجع ارزيابي دولت قرار مي‌دهند. بدين‌سان، ماهيت دولت پيامبر و سيره‌ي حکمراني ده‌ساله‌ي او مورد «غفلتِ سيستماتيک» قرار گرفته و چندان در معرض پژوهش و ارزيابي قرار نداشته است. مطالعات چند‌ساله و نيز چند ترم تدريس در حوزه‌ي «سيره‌ي سياسي پيامبر اسلام» نشان مي‌دهد که اين شيوه‌ي حکمراني به‌طور بنيادي بر الگوي قرارداد استوار است. قراردادها و پيمان‌هاي موجود از پيامبر اسلام، چنان تعدد و تواتر دارند که دولت آن حضرت را مي‌توان «دولت قراردادي» ناميد. اين پژوهش به کاوش در اين اسناد و الگوي حکمراني در سنّت پيامبر مي‌پردازد.