ایرانیان دل‌آگاهی که با تاریخ و فرهنگ سرزمین خود آشنا بوده‌اند، تا جایی که دیده‌ام، همه خواهان سربلندی و بهروزی وطن خود و اندیشناک آینده آن بوده‌اند بی‌آن‌که بدخواه دیگران باشند. همه در پی آن بوده‌اند که بتوانند سرفرازانه از زادبوم خود یاد کنند... بررسی و مکاشفه چندین ساله درباره سرشت وطن دوستی، مایه‌های خردمندانه و عاطفی آن، و رازها و افسون آن، تأمل و تحلیلی را دامن زده است که بخشی از آن در این نوشته بازتاب یافته است. دامنه این نوشته می توانست از آن‌چه هست گسترده‌تر باشد و شمار کسانی که از آن‌ها سخنی رفته یا نکته‌ای نقل شده است بسیار فزون‌تر. به گمان من، همین نمونه‌ها برای رساندن آن‌چه در نظر بوده بسنده است ... در آن‌چه می‌خوانید، کار خود را بر این متمرکز کرده‌ام که زمینه و چرایی پیدایش ناسیونالیسم را بکاوم؛ از دیدی تبارشناختی نشیب و فراز توجه به نمودارهای گوناگون آن را بررسی کنم و گونه‌هایی از آن را برشمارم. در شناخت و رده‌بندی نمودارهای ناسیونالیسم سیاسی در ایران، ناسیونالیسم اقتدارگرای مشروطه ستیز را از ناسیونالیسم مدنی متعهد به حاکمیت ملت و حقوق شهروندی بازشناخته‌ام.