فكر نگارش اين كتاب در سال‌هاي پاياني دهه شصت در چنين زمينه به عنوان تلاشي در ارائه يك تحليل قابل عرضه‌تر از مكتب تشيع در مجامع علمي شكل گرفت. در تصويري كه اين كتاب ارائه مي‌داد هسته اصلي تشيع، اعتقاد به مرجعيت علمي اهل بيت پيامبر در معارف اسلامي (بر اساس حديث ثقلين و نصوص ديگر) بود كه البته با اعتقاد مستحكم به حقيقت امير مومنان و فرزندان او در رهبري جامعه همراه بود ولي با تقديس افراطي و باورها و سنت‌هاي پيش از اسلام، مناسبتي نداشته است. اين اثر، سر آن داشت كه با بررسي مواد موجود در مصادر قديم اسلامي و دسته‌بندي و مقايسه آن مواد با يكديگر و با شواهد تاريخي خارجي، روند تكامل فكر شيعي را در چهارچوب تعاليم و حركت تاريخي مكتب اسلام پيگيري كند.