شايد مقايسه آرا و افکار عطار و خيام که هر دو از نيشابور برخاسته اند، با توجه به مشرب فکري و ديدگاه هاي فلسفي آنان، کمي عجيب جلوه کند. عطار صوفي نامداري است که با افق فکري خيام فاصله بسيار دارد، اما آن دو بزرگ خطه نيشابور در عين جدايي مشرب، از اشتراکاتي در نحوه انديشه برخوردارند که از قرابت فکري آنان حکايت مي کند. عطار نيشابوري به روايتي قريب ده سال و به روايتي بيست و سه سال پس از درگذشت خيام به دنيا آمد و همانند وي عمري دراز داشت. روزگار خيام دوران اوج شکوفايي سلجوقيان و دوراني دشوار براي اهالي فکر و فرهنگ است که خيام نيز از آن بي نصيب نيست و بخشي از روزگار عطار نيز عرصه تاخت و تاز مغولان است که آمدند و کشتند و سوختند و رفتند و آنگونه که تاريخ روايت مي کند عطار را نيز از دم تيغ گذرانيدند.