هر چند اهميت تاريخي او در موسيقي و نقش اساسي‌اش در تحول هنر اپرا انکار ناپذير مي‌نمايد، ليکن دشوار بشود کسي چون واگنر را تنها در نقش موسيقي‌داني در غروب رمانتيسم و طليعه‌ي مدرن تلقي کرد. نمي‌شود نظريه‌پردازي تأثير پذيرفته از فوئرباخ و شوپنهاور و تأثير گذاشته بر نيچه را فقط در يک ساحت هنر موسيقي معرفي کرد و به جا آورد. او شخصيتي چند وجهي است که هنوز و همچنان بر سر اجرا شدن يا نشدن آثارش در نقاطي از جهان مرافعه در مي‌گيرد و موافقان و مخالفاني چندان سخت‌گير دارد که مي‌توانند تا قرني پس از او درباره‌ي کيستي‌اش يکديگر را به کج‌فهمي متهم بکنند. از اين رو، ترجمه‌ي فارسي «طلاي راين» به انضمام گفتارهايي درباره‌ي انديشه، ادبيات و موسيقي واگنر شايد بتواند کوششي باشد براي مواجهه‌ي مستقيم با غولي که بايد خيلي زودتر از اين‌ها مي‌شناختيم.