شازده احتجاب رماني از هوشنگ گلشيري است که اولين بار در سال 1348 منتشر شد. کتابي که به سرعت به يکي از آثار بحث‌برانگيز ادبيات ايران تبديل شد. تک‌گويي‌هاي بي‌نظير و شخصيت‌پردازي عميق داستان خواننده را شگفت‌زده مي‌کند و تا انتهاي قصه همراه خود مي‌کشاند. شخصيت‌هاي رمان شازده احتجاب انسان‌هاي مردد، بحران‌زده، بي‌هويت و مايوس هستند. فيلم شازده احتجاب به کارگرداني بهمن فرمان‌آرا با اقتباس از اين رمان در سال 1353 ساخته شده است. درباره‌ي نويسنده هوشنگ گلشيري از برجسته‌ترين چهره‌هاي داستان‌نويسي ايران به شمار مي‌رود که با رمان شازده احتجاب به شهرت فراواني رسيد. گلشيري در اين کتاب فروپاشي و نابودي خاندان قاجار را محور اصلي داستان قرار مي‌دهد و تصويرسازي درخشان نويسنده و اطلاعاتي که در مورد خاندان قاجار ارائه مي‌دهد، گواه محکمي بر تسلط او بر آن دوره است. از ديگر رمان‌هاي او مي‌توان به کريستين و کيد، بره گمشده راعي، آينه‌هاي دردار، جن‌نامه و... اشاره کرد. خلاصه کتاب شازده احتجاب در اواسط دهه‌ي 1920 و در خانه‌اي رو به ويراني، آخرين بازمانده از خانواده‌اي اشرافي به خاطر ابتدا به بيماري سل به شکلي تدريجي در حال نزديک شدن به مرگ است. دامنه‌ي قدرت و نفوذ اين شازده‌ي سالخورده، اکنون به خانه‌اش تقليل يافته؛ خانه‌اي که در آن، حسرت شکوه و عظمت نياکان شازده دست از سر او برنمي‌دارد. در مورد کتاب شازده احتجاب شازده احتجاب روايت فروپاشي نظام شاهي و خاني در سنت فرهنگي ايران است. شخصيت اول زمان که شازده احتجاب ناميده مي‌شود، در گذشته به روايت قسمتي از استبداد و بيداد خود و خانواده‌اش مي‌پردازد. داستان در زماني رخ مي‌دهد که قدرت از خاندان قاجار به پهلوي منتقل گشته و اشرافي‌گري در ايران رو به نابودي است. گلشيري در اين رمان از شيوه سيال ذهن استفاده مي‌کند. شخصيت اصلي داستان مدام بين واقعيت و خيال در حال گذر است.