آدمي در طول تاريخ همه‌گيري‌هاي زيادي را از سر گذراندهء بيماري‌هاي خاصي که براي مدتي محدود بين جماعتي بزرگ شايع مي‌شدء اما همه‌گيري‌هاي نسبتا اندکي به پاندمي رسيده‌اند. يکي از مهيب‌ترين پاندمي ها طاعون سياهي است که سه قرن دنياي مسلمانان و مسيحيان را در هم کوفت. اين همه گيري تا قرن‌ها در اروپا قرباني گرفت و در اواخر قرن هفدهم از اروپا به آفريقاي شمالي و خاور نزديک رفت و تا قرن نوزدهم در آن سرزمين‌ها جا خوش کرد و ميليون‌ها انسان را به کام مرگ فرستاد. تاريخ تکرار شده است و گويي دوره تازه‌اي از طاعون و امثال آن در راه باشد ... اما تاريخ نشان داده بشر سخت‌جان بر خطرهاي عظيم ناشي از طبيعت و غريزه‌هاي تاريک خويش فائق آمده استء پس «کاري انساني است» که بر فجايع گذشته تامل کنيمء همزمان که بر حال متزلزل و آينده نامعلوممان مي‌انديشيم.