عتیقِ نیشابوری، صد و اندی سال پس از ترجمه‌ی تفسیر طبری، در همان راهی که آن عُلمای ماوراءالنّهری هموار کرده بودند قدم برداشت. تأمل عتیق بر جزئیات و شرح دقایق ماجرا در میان تفسیرهای کهن فقط با ترجمه‌ی تفسیر طبری قابل مقایسه است، با این تفاوت که روایت او بیش از آن‌که متّکی به هر روایت و منبع مکتوبی باشد، متّکی به خودِ اوست. قصّه‌هایی که از زبان او می‌خوانیم، از هر سرچشمه‌ای برآمده باشند، بعد از عبور از صافیِ وجود اوست که به دست ما رسیده اند-قصّه‌های آشنا و هزاران ساله‌ای که همه‌ی آن‌ها را بارها و بارها خوانده‌ایم و شنیده‌ایم، اما همه با لحن و زبانی چنان گرم و گیرا و دل‌انگیز روایت شده‌اند که گویی برای اوّلین‌بار است که به گوش‌مان می‌خورند.