"از همان ميانه‌ي قرن دوازدهم مورخّي آلماني اذغان داشت كه شكل تازه و قابل‌توجهي از سازمان اجتماعي و سياسي در شمال ايتاليا ظهور كرده است. خصيصه‌اي كه وي تذكر داد اين بود كه جامعه‌ي ايتاليا ظاهراً ديگر خصلت فئودالي ندارد. او دريافت كه 'به‌خصوص همه‌ي زمين‌ها ميان شهرها تقسيم شده است' و اين‌كه 'به‌ندرت مي‌توان در كل سرزمين اعيان يا آدم مهمي يافت كه اقتدار شهر را نپذيرد'.