افيون روشنفكران كتابي است به قلم يك صاحب‌نظر و بيانيه‌اي است از سوي مبارز راه آزادي؛ كتابي كه هم در قلمرو فلسفه و هم در ساحت ادبيات مبارزه‌طلبانه مي‌گنجد. كتاب در پي كشف تناقضاتي است كه باعث شده بود اكثريت قريب به اتفاق روشنفكراني كه از روش‌هاي علمي بريده بودند، به لحاظ سياسي از كمونيسم شوروي در برابر دموكراسي‌هاي ليبرال حمايت كنند. از آن‌جا كه كتاب بر تحليل ديالكتيكي دقيقي استوار است و شناخت درستي از ماركس و ماركسيست‌ها ارائه مي‌دهد، ضمن نماياندن حقيقت موضوع، معياري در اختيار روشنفكران مي‌گذارد تا با آن آزادي را با وضع موجود بسنجند. آرون به اهل علم هشدار مي‌دهد كه آنان نمي‌توانند بدون پذيرش مسئوليت به حوزه عمومي وارد شوند. وي به افراد اهل عمل نيز گوشزد مي‌كند كه الزامات سياسي نبايد آنان را از داوري براي تشخيص درست از غلط يا خير از شر معاف دارد. به باور او، اگر روشنفكر براي استقلال راي و حفظ آن، نيازمند اراده توانمندي است، مردم نيز براي كسب آزادي و صيانت از آن، محتاج شهامت و شكيبايي‌اند.