پس از مبارزات مجلس، دهخدا همراه چند نفر ديگري که تقي زاده در شرح حال دهخدا تعداد آن ها را ده دوازده نفر گفته است روز شنبه نوزدهم جمادي الآخر1326، يعني حدود يک ماه از تهران به سوي انزلي حرکت داده شد. او در اين وضع و حال، هيچ نوع اميدي و هيچ گونه پشتيباني نداشت. هيچ مايه از روشني در پيش ديدگان او نبود. آنچه او را سخت آزار مي داد غم مادر، خواهر و برادر کوچکش بود که در تکفل او بودند و در تهران آشوب يافته غريب و بي سرپرست مي ماندند. در چنين حالي دو نامه مي نويسد: يکي به دوست خود سيدنصرالله از سادات اخوي که بعدها به تقوى مشهور شد و در دوره اول وكيل مجلس و نايب رئيس بود و دهخدا در صور اسرافيل شيوه او را در شعر تمجيد کرده، و او را از پيشروان تجدد در ادبيات خوانده بود. اين است آن نامه سوزناک که حکم وصيت دارد؛ براي کسي که نمي دانست به کجا برده مي شود و چه بر سر او خواهد آمد.